Landbouw of Voedselproducerend Natuurbeheer

Landbouw gaat natuurlijk om voedselproductie, maar meestal niet echt over natuur. Melkveehouder Peter Oosterhof noemt zich voedselproducerend natuurbeheerder. In deze podcast legt Peter uit hoe hij de natuur met zijn koeien aan het werk zet om zowel natuur áls voedsel te produceren.

“economisch vluchteling”

Rond 2014 realiseerde Peter zich dat de kosten steeds voor de baten uit bleven lopen op zijn melkveebedrijf. Hij produceerde in een landbouw systeem waarin hoge kosten verdund moesten worden met veel liters melk, maar waarin meer melk ook steeds weer meer kosten betekende.

In 2015 gooide hij het roer om als “economisch vluchteling”, zoals hij het zelf omschrijft. Nu produceert hij minder melk en meer natuur tegen een even hoog inkomen, omdat hij veel minder kosten maakt aan externe input als krachtvoer, kunstmest, gewasbeschermingsmiddelen, dierenartskosten, etc.

Hij prijst zichzelf gelukkig dat hij deze transitie kon maken. Zijn bedrijf was en is niet volledig voorgefinancierd (lees: betaald met geleend geld). De economische grondwaarde in Nederland is namelijk veel hoger dan de productiewaarde. Dat maakt een transitie naar natuurinclusieve landbouw onmogelijk op (vrijwel) volledig voorgefinancierde bedrijven.

Landbouw met kruidenrijk grasland

Op zijn bedrijf gaat het nu helemaal anders. Peter ontwikkelde een eigen systeem om grasland in te zaaien met kruiden zonder te ploegen. Hij ervaart het beheer van kruidenrijk grasland als belangrijk voor een goede landbouw opbrengst, maar ook als moeilijk. Uiteindelijk blijven alleen de sterkste grassen over, waardoor iedere paar jaar herzaai nodig is. Door de bovenste twee centimeter van de grond te verhakselen, brengt hij een flinke slag toe aan het bestaande gras, en krijgt het inzaaien van kruidenrijk grasland een kans. Bovendien zien we, als we een schop in de grond steken, een enorme hoeveelheid wormen. Die zijn echt aan het werk gezet:

Drijfmest heel waardevol

Peter Oosterhof gebruikt nauwelijks nog antibiotica en dat heeft voordelen voor zowel de kwaliteit van de (drijf)mest als voor de kalveren. Ook ontwormen is nauwelijks nog nodig, wat ook een positief effect heeft op het bodemleven. In combinatie met best wel intensieve begrazing, is de natuurwaarde van zijn landbouw systeem enorm toegenomen. In zijn ogen is die zelfs hoger dan die van de natuurgebieden rondom zijn boerderij.

Kritiek op wetenschap landbouw

Peter heeft ook flink kritiek op de wetenschap. Zo meten onderzoekers organische stof in de bovenste 10 centimeter van de grond, terwijl pendelwormen organische stof veel dieper de bodem in trekken. Op basis van die metingen zou het organische stof gehalte van percelen die niet begraasd worden en veel minder wormen bevatten, hoger liggen dan die op percelen die wél begraasd worden en veel meer wormen bevatten. Onderzoekers concluderen nu dat er meer uitspoeling van stikstof is op landbouw percelen die méér organische stof bevatten. En dat klopt niet, als je naar de volle bewortelde laag van de grond zou kijken.

Peter heeft ook kritiek op het verhaal over methaanuitstoot. Ook hier concludeert hij dat zonder fossiele input er netto positieve output plaatsvindt: gezond voedsel, meer natuurwaarde en waardevolle mest. Écht een landbouw systeem dat beter past onder de naam voedselproducerend natuurbeheer.

Meer informatie over zijn bedrijf kun je vinden op https://www.peteroosterhof.nl/

Je kunt de podcast ook beluisteren op Spotify